جوش هورمونی معمولا تحت عنوان آکنه شناخته میشود و یکی از ضایعات پوستی است که ظاهر نامطلوبی را به وجود می‌آورد. گاهی اوقات به جوش روی صورت جوش هورمونی گفته میشود زیرا به علت تغییرات هورمونی به ویژه افزایش سطح آندروژن‌ها از قبیل تستسترون روی پوست به وجود می‌آید. آکنه یک اختلال شایع و قابل درمان است. درصورتی که تصور می‌کنید آکنه روی صورت شما به علت اختلالات هورمونی به وجود آمده است بهتر است به پزشک مراجعه کنید تا علت بروز این مشکل را تشخیص دهند و بهترین روش درمانی را به شما توصیه نماید. در این مقاله ارتباط بین تستسترون و آکنه را توضیح می‌‌دهیم و به بررسی روش‌های درمانی موجود خواهیم پرداخت.
آکنه چیست؟
آکنه یکی از تغییرات پوستی است که به دلیل افزایش تولید چربی توسط بدن، که از خشکی پوست جلوگیری میکند، و تجمع سلول‌های مرده در منافذ پوستی به وجود می‌آید. وقتی منافذ پوست بسته میشوند، آکنه شکل می‌گیرد. جوش‌های سر سیاه نیز نوعی ضایعه پوستی هستند که به علت آکنه شکل می‌گیرند و ظاهر ناجوانمردانه‌ای را به وجود می‌آورند. سایر انواع ضایعات پوستی شامل کیست، گره، کورک و جوش چرکی هستند. این چهار نوع ضایعه پوستی به دلیل فعالیت باکتری درون منافذ پوست ایجاد میشوند. این باکتری‌ها باعث بروز واکنش التهابی توسط سیستم ایمنی بدن میشوند.
شدت آکنه
آکنه به صورت خفیف، متوسط یا شدید ممکن است ظاهر شود و به صورت زیر دسته‌بندی میشود.
آکنه خفیف معمولاً شامل جوش‌های سر سیاه و سر سفید است و برای درمان آنها نیازی به مراجعه به پزشک ندارید. در نهایت، حدود ۳۰ عدد از این جوش‌ها روی سطح پوست به وجود میآیند. آکنه متوسط شامل ضایعات التهابی و غیر التهابی است که برخی از آنها باعث به وجود آمدن بافت اسکار روی پوست میشوند. در این حالت، حدود ۱۲۵ عدد جوش روی پوست به وجود می‌آید. آکنه شدید به صورت ضایعات گسترده و ملتهب ایجاد میشود و علاوه بر به وجود آوردن بافت اسکار، بر اعتماد به نفس فرد نیز تاثیرات منفی خواهد گذاشت.
آکنه صورت، حتی در موارد خفیف، باعث ناامیدی و کاهش اعتماد به نفس افراد میشود. این مسئله فقط به ظاهر نامطلوب حاصل از آکنه ارتباط ندارد، بلکه واقعیت این است که این جوش‌ها زمانی به وجود میآیند که این افراد قصد برقراری ارتباط با دیگران را دارند.
چگونه تستسترون باعث به وجود آمدن آکنه میشود؟
تصور بر این است که آکنه اختلالی است که فقط در نوجوانان به وجود می‌آید با این حال تعداد بسیار زیادی از بزرگسالان نیز در طول زندگی خود با این مشکل دست و پنجه نرم می‌‌کنند. اختلالات هورمونی از قبیل نوسانات سطح هورمون تستسترون می‌تواند باعث به وجود آمدن جوش صورت شود. در واقع تحقیقات نشان داده افرادی که دچار افزایش سطح هورمون تستسترون هستند بیشتر از دیگران جوش می‌زنند. اکنون این سوال مطرح میشود که چگونه تستسترون باعث جوش پوستی خواهد شد. این مسئله به شما کمک میکند با نحوه به وجود آمدن جوش آشنا شوید.
غدد چربی زیر پوست وظیفه تولید چربی را بر عهده دارند تا از خشکی پوست جلوگیری گردد. صورت حاوی تعداد بسیار زیادی از این غدد است که در اطراف فولیکول‌های مو متمرکز شده اند. در برخی موارد این فولیکول‌ها توسط چربی تولید شده، سلول‌های مرده پوستی و سایر ذرات مسدود میشوند.
هنگامی که این نقاط مسدود دچار التهاب میشوند به صورت جوش پوستی خود را نشان خواهند داد. تغییر در سطح تولید چربی بدن یکی از فاکتورهایی است که در بروز آکنه نقش دارد. هورمون تستسترون بدن را تحریک میکند و به تولید چربی بیشتری بپردازد به عبارتی افزایش سطح تستسترون منجر به افزایش تولید چربی و در نتیجه التهاب بیشتر غدد چربی خواهد شد و شما دچار جوش پوستی می‌‌شوید. تعداد زیادی از افراد در دوران بلوغ که هورمون تستسترون شروع به افزایش سطح میکند دچار آکنه خواهند شد با این حال جوش هورمونی ممکن است در دوران بزرگسالی نیز به وجود بیاید. در بخش زیر به انواع مختلف آکنه که ممکن است روی سطح پوست به وجود بیاید اشاره میکنیم:
- جوش‌های سر سفید که گاهی اوقات به رنگ سفید یا رنگ پوست دیده میشوند.
- جوش‌های سر سیاه که درون منافذ پوست به وجود میآیند و رنگ تیره ای دارند.
- جوش چرکی به توده‌های برجسته پر از چرک گفته میشود که نسبت به لمس حساس هستند.
- کیست و گره نیز توده‌هایی هستند که درون بافت عمیق پوست به وجود میآیند و نسبت به لمس حساس می‌باشند.
- کورک به توده‌های قرمز یا صورتی زیر سطح پوست گفته میشود که نسبت به لمس حساس هستند.
آیا تستسترون می‌تواند باعث به وجود آمدن جوش در زنان شود؟
اگرچه در بدن زنان به اندازه مردان هورمون تستسترون تولید نمی‌شود این هورمون در به وجود آمدن جوش نقش مهمی را ایفا میکند. در یک تحقیق محققان به بررسی سطح هورمون تستسترون ۲۰۷ خانم بین سنین ۱۸ و ۴۵ سال پرداختند که دچار جوش پوستی بوده اند. آنها به این نتیجه رسیدند که در ۷۲ درصد از زنانی که دچار جوش پوستی هستند سطح هورمون‌های آندروژن از قبیل تستسترون بالا است.
چه عواملی باعث اختلال در سطح هورمون تستسترون میشوند؟
هورمون تستوسترون یک هورمون مهم در بدن انسان است که در طول عمر تغییرات مختلفی تجربه میکند. به عنوان مثال، در دوران بلوغ، سطح این هورمون در دختران و پسران افزایش می‌یابد و پس از سن ۳۰ سالگی، سطح تولید آن کاهش می‌یابد. همچنین، بر اساس گزارشات پزشکان، سطح هورمون تستوسترون در دوران تخمک‌گذاری نیز افزایش می‌یابد.
تحقیقات نشان داده است که تغییرات در سطح هورمون تستوسترون در طول دوره پریود نسبت به سایر روزهای زندگی کمتر است. ایجاد جوش در دوران پریود به تغییرات ایجاد شده در سطح هورمون‌های پروژسترون و استروژن ارتباط دارد. همچنین، ابتلا به سندرم تخمدان پلی‌کیستیک می‌تواند در زنان منجر به افزایش سطح هورمون تستوسترون شود. در موارد نادر، تومورهای بیضه نیز می‌توانند منجر به افزایش سطح هورمون تستوسترون در مردان شوند. همچنین، مصرف داروهای کورتیکواستروئید یا استروئیدهای آنابولیک نیز می‌توانند در افزایش تستوسترون نقش داشته باشند.
سایرعلل به وجود آمدن آکنه چیست؟
تغییرات ایجاد شده در سطح هورمون تستسترون تنها عامل به وجود آمدن جوش صورت نیست و سایر عواملی که در بروز این اختلال نقش دارند به شرح زیر می‌باشند:
- در صورتی که یکی یا هر دو والدین دچار جوش پوستی باشند احتمال بروز این مشکل در فرزندان آنها نیز افزایش می‌یابد.
- یک زنجیره از باکتری خاصی که روی سطح پوست زندگی میکند در به وجود آمدن آکنه نقش دارد.
- نوع مواد آرایشی مورد استفاده می‌تواند باعث بسته شدن منافذ پوست و التهاب آن شوند.
- مصرف برخی از داروها از قبیل کورتیکواستروئیدها، استروئیدهای خوراکی، برومید و سایر موارد می‌توانند منجر به بروز آکنه پوستی شوند.
- گاهی اوقات آکنه پوستی به علت مصرف مواد خوراکی سرشار از کربوهیدرات‌های پالایش شده از قبیل نان سفید و غلات شیرین شده به وجود می‌آید. با این حال همچنان به تحقیقات بیشتری در ارتباط با جوش ناشی از مواد غذایی مصرفی نیاز است.
چه موقع باید به پزشک مراجعه کرد؟
در صورت بروز آکنه شدید باید به متخصص پوست و مو مراجعه کرد. معمولاً در صورت بروز اختلالات زیر مراجعه به متخصص پوست ضروری است:
- به وجود آمدن تعداد زیادی جوش
- ضایعات شدید پوستی
- ریسک ایجاد بافت اسکار
- تغییر رنگ پوست ناشی از آکنه
در صورتی که آکنه بر فعالیت‌های روزمره شما تاثیر گذاشته است باید به پزشک مراجعه کنید.
بهترین روش برای درمان جوش هورمونی چیست؟
در مواردی که جوش صورت به علت اختلالات هورمونی به وجود آمده است مصرف داروهایی که بر سطح هورمونها تاثیر می‌‌گذارند بهترین روش درمانی محسوب میشوند. در بخش زیر به برخی از این روش‌های درمانی اشاره میکنیم در بخش زیر به برخی از این روش‌های درمانی اشاره میکنیم
درمان آکنه با روش‌های ساده
روش‌های ساده ای که بدون نیاز به تجویز پزشک برای درمان آکنه خفیف مورد استفاده قرار می‌گیرند عبارتند از پاک کننده‌های آنتی باکتریال مخصوص پوست. با این حال برخی شواهد نشان میدهد که آکنه به علت شرایط نامناسب بهداشت به وجود نمی‌‌آید. بنزوئیل پراکسید یک داروی موضعی است که برای بهبود آکنه توصیه میشود. محصولات دیگری نیز برای بهبود جوش صورت وجود دارند اما تاثیر گذاری چندانی ندارد. در هنگام استفاده از داروهای مخصوص درمان آکنه باید از قرار گرفتن در معرض نور مستقیم آفتاب و حمام آفتاب خودداری کرد زیرا در این دوران پوست حساسیت بسیار زیادی به نور فرابنفش خورشید دارد.
درمان آکنه متوسط تا شدید
در مواردی که آکنه شدید است و منجر به بافت اسکار شده است مراجعه به پزشک ضروری می‌باشد. میتوان به کمک داروهای آنتی بیوتیک خوراکی از قبیل تتراسایکلین، ماینوسایکلین، اریترومایسین و داکسی سایکلین به درمان آکنه متوسط پرداخت. برای کسب نتایج مطلوب باید داروهای آنتی بیوتیک را به مدت سه ماه مصرف کرد تا جوش از بین برود. داروهای آنتی بیوتیک موضعی همانند داروهای آنتی بیوتیک خوراکی توسط پزشک تجویز میشوند. در مواردی که داروهای آنتی بیوتیک خوراکی به بهبود جوش متوسط صورت زنان کمک نمی‌کند میتوان از داروهای هورمونی ضد آندروژن یا قرص ضد بارداری استفاده کرد.
مصرف ایزوترتینوین
برای درمان آکنه شدید، یکی از داروهایی که ممکن است تجویز شود، داروی ایزوترتینوئین است. این دارو باید به مدت ۱۶ تا ۲۰ هفته مصرف شود تا نتایج مطلوب حاصل شود. با این حال، به دلیل عوارض جانبی ممکن از این دارو، باید زیر نظر یک پزشک قرار بگیرید. زنانی که قصد بارداری دارند یا در حال بارداری هستند، نباید این دارو را مصرف کنند، زیرا ممکن است سلامت جنین را به خطر بیندازد. پزشک قبل از تجویز این دارو، معمولاً درخواست آزمایش بارداری میدهد و قبل از مصرف این دارو و در طول مصرف آن، باید از روش‌های مناسب برای جلوگیری از بارداری استفاده کنید.
زنانی که در سن بارداری هستند و فعالیت جنسی دارند، باید قبل، حین و پس از درمان با ایزوترتینوئین از دو روش پیشگیری از بارداری استفاده کنند. افرادی که به طور شدید از آکنه رنج می‌برند و نیاز به مصرف این دارو دارند، باید به تخصصی پوست مراجعه کرده و تحت نظر متخصص قرار بگیرند.
جوش کیستی و تریامیسلونون
جوش کیستی شدیدترین نوع آکنه است که میتوان با تزریق کورتیکواستروئیدی که تریامیسلونون نام دارد به درمان آن پرداخت. این دارو به درون ضایعات پوستی تزریق میشود تا به کاهش بافت اسکار ناشی از التهاب بپردازند.
سایر روش‌های درمان
متخصص پوست از یک یا چند مورد از روش‌های زیر برای درمان آکنه شدید استفاده میکند:
- لیزر درمانی
- پیلینگ شیمیایی
- تخلیه کیست
تزریق دارو باعث کاهش اندازه کیست خواهد شد.
چه روش هایی برای کاهش ریسک بروز آکنه وجود دارد؟
در مواردی که آکنه به علت اختلالات هورمونی به وجود آمده است، نمی‌توان بدون ثابت کردن سطح این هورمونها به درمان آن پرداخت. با این حال، پیروی از یک سبک زندگی سالم می‌تواند به کاهش بروز آکنه ناشی از سایر فاکتورها کمک کند. برخی از روش‌هایی که برای پیشگیری از بروز آکنه وجود دارند عبارتند از:
- روزی دو بار، با استفاده از یک پاک کننده ملایم، صورت خود را بشویید.
- برای شست و شوی صورت، از آب گرم استفاده کنید، اما از ساییدن محکم صورت تان خودداری نمایید.
- هنگام اصلاح کردن صورت، دستگاه را به سمت پایین بکشید تا از رشد موها به سمت داخل پوست جلوگیری شود.
- از دستکاری یا کندن جوش و کورک خودداری کنید، زیرا این کار باعث میشود احتمال ورود باکتری‌ها به درون منافذ پوست و بدتر شدن آکنه افزایش پیدا کند.
- در صورتی که سیگار می‌کشید، هرچه سریع‌تر به فکر ترک آن باشید، زیرا تحقیقات نشان داده سیگار کشیدن احتمال بروز آکنه را افزایش میدهد.
- اگر از لوازم آرایش استفاده می‌کنید، از محصولاتی که بر پایه آب قرار دارند استفاده نمایید تا از بسته شدن منافذ پوست پیشگیری گردد.
- حداقل ۷ تا ۹ ساعت در طول شبانه روز بخوابید.
- به طور منظم ورزش کنید.
- میزان مصرف کربوهیدرات‌های پالایش شده از قبیل نان سفید، برنج سفید و مواردی از این قبیل را به حداقل برسانید.
