سوزاک (مردان و زنان): درمان، علائم و علت

سوزاک یک نوع عفونت باکتریایی است که از طریق روش‌های جنسی منتقل می‌شود و می‌تواند بر روی مجرای ادرار، راست روده، دهانه رحم یا گلو اثرات مخربی داشته باشد. اکثر افراد اطلاعات کافی درباره این بیماری را ندارند، اما اهمیت بسیاری دارد.

سوزاک معمولاً از طریق روابط جنسی بدون استفاده از روش‌های محافظتی یا در برخی موارد نادر از مادر به نوزاد در دوران بارداری یا زایمان منتقل می‌شود. برای درمان سوزاک، معمولاً از دوره‌های آنتی‌بیوتیک استفاده می‌شود. با استفاده از روش‌های مانند استفاده از کاندوم یا سد دهانی در هنگام فعالیت جنسی، می‌توان از این بیماری جلوگیری کرد. در صورت عدم درمان سوزاک، می‌تواند به خطر جدی برای سلامتی فرد تبدیل شود.

به طور خلاصه، سوزاک یک عفونت باکتریایی است که از طریق روش‌های جنسی منتقل می‌شود و می‌تواند تأثیرات جدی بر روی سلامتی داشته باشد. استفاده از روش‌های محافظتی مانند کاندوم یا سد دهانی در هنگام فعالیت جنسی و درمان سریع در صورت ابتلا به این بیماری بسیار حائز اهمیت است.

علل

سوزاک یک عفونت باکتریایی است که از طریق آمیزش جنسی بدون محافظت گسترش می‌یابد. این بیماری می‌تواند از طریق تماس جنسی از یک شخص به شخص دیگر منتقل شود. عامل ایجاد کننده‌ی سوزاک  یک باکتری‌ به نام نیسریا گونورآ است. این باکتری می تواند به راحتی در قسمت‌های گرم و مرطوب دستگاه تولید مثل از جمله دهانه رحم (ابتدای رحم)، رحم و لوله‌های رحم و در مجرای ادرار (کانال ادرار) در مردان و زنان رشد کرده و چندین برابر شود. همچنین این باکتری می‌تواند در دهان، گلو، چشم‌ها و مقعد نیز رشد کند.

علائم

سوزاک اغلب هیچ نشانه‌ای ندارد. اکثر افراد مخصوصا زنان نمی‌دانند که این عفونت را دارند.

• از هر پنج زن مبتلا به سوزاک، چهار نفر علائم سوزاک را ندارند.
• از هر ده مرد مبتلا به سوزاک، یک نفر علائم سوزاک را ندارد.
• اگر علائم سوزاک را داشتید، باید بدانید که علائم بین ۱ تا ۱۴ روز پس از ابتلا به عفونت آشکار می‌شوند (یعنی یک تا ۱۴ روز پیش به عفونت میتلا شده‌اید).

هنگامی که زنان علائم سوزاک را دارند، معمولا علائمی از قبیل موارد زیر را تجربه می‌کنند:

• درد شکمی
• خونریزی بین دوره‌های قاعدگی
• تب
• بی نظمی قاعدگی
• مقاربت دردناک
• دفع ادرار دردناک
• تورم یا حساسیت بخش بیرونی اندام تولید مثل
• ادرار بیش از حد معمول
• استفراغ کردن
• ترشحات واژینال زرد یا سبز

هنگامی که مردان علائم سوزاک را دارند، معمولا علائمی از قبیل موارد زیر را تجربه می‌کنند:

• ترشحات چرکی از آلت تناسلی
• احساس درد یا سوزش هنگام ادرار کردن
• ادرار مکرر و بیشتر از حد معمول

عوامل خطرزا

افرادی که در معرض خطر بالای ابتلا به عفونت سوزاک هستند عبارتند از:

• افرادی که سابقه قبلی سوزاک یا یک بیماری STI دارند.
• افرادی که شریک جنسی‌شان سابقه‌ی ابتلا به یکی از بیماری‌های STI را دارد.
• افرادی که از محافظ (کاندوم یا سدهای دندانی) استفاده نمی‌کنند.

سوزاک چگونه گسترش می‌یابد؟ 

بیماری سوزاک از طریق روابط جنسی (مانند رابطه مقعدی، واژینال یا دهانی) با یک فرد مبتلا به این بیماری، به افراد دیگر منتقل می‌شود. علاوه بر این، سوزاک ممکن است از طریق مایعات بدنی خروجی نیز منتقل شود، حتی اگر فرد آلوده انزال نداشته باشد. در برخی موارد، این بیماری می‌تواند از مادری که در دوران بارداری یا زایمان درمان نشده است، به نوزاد منتقل شود. همچنین، افرادی که سابقه ابتلا به سوزاک دارند و درمان شده‌اند، در صورت برقراری تماس جنسی با یک فرد مبتلا به سوزاک، ممکن است دوباره به این بیماری مبتلا شوند.

به طور خلاصه، بیماری سوزاک از طریق برقراری روابط جنسی با فرد آلوده و همچنین از طریق مایعات بدنی خروجی قابل انتقال است. نیز در صورتی که مادری که ابتلا به سوزاک دارد درمان نشده باشد، ممکن است بیماری از مادر به نوزاد منتقل شود. لازم به ذکر است که افرادی که قبلاً سابقه سوزاک داشته و درمان شده‌اند، هنوز می‌توانند بازهم در صورت تماس جنسی با فردی مبتلا به سوزاک، به این بیماری مبتلا شوند.

عوارض

سوزاک در صورتی که درمان نشود می‌تواند بسیار خطرناک باشد، حتی در افرادی که علائم خفیف داشته یا علامتی ندارند. در دختران، عفونت می‌تواند به رحم، لوله‌های رحم، و تخمدان‌ها رفته (باعث PID شده) و ممکن است منجر به زخم و ناباروری (ناتوانی در داشتن نوزاد) شود. عفونت سوزاک در دوران بارداری باعث ایجاد مشکلاتی برای نوزاد تازه متولد شده می‌شود، از جمله مننژیت (التهاب غشاء اطراف مغز و نخاع) و عفونت چشم که در صورت عدم درمان ممکن است منجر به نابینایی شود.
در بچه‌ها، سوزاک می تواند به اپیدیدیمیت (زائده‌ ط‌ويل‌ و باريك‌ عقب‌ بيضه‌ كه‌ شامل‌ مجاری‌ خروجی منيی‌ و حامل اسپرم است‌) گسترش یافته و باعث درد و تورم در ناحیه بیضه شود. این مشکل می‌تواند زخمی در بافت ایجاد کند که باعث ناباروری مرد می‌شود.
عدم درمان سوزاک در هر دو جنس، هم دختران و هم پسران ممکن است بر سایر اندام‌ها و قسمت‌های بدن، از جمله گلو، چشم‌ها، قلب، مغز، پوست و مفاصل تاثیر بگذارد، هرچند مورد آخر شیوع کمتری دارد.

سوزاک چه تاثیری بر یک زن باردار و کودکش دارد؟

اگر یک زن باردار مبتلا به سوزاک باشد، ممکن است عفونت را به کودک خود منتقل کند، زیرا کودک درهنگام زایمان از کانال تولد عبور می‌کند. این می‌تواند مشکلات جدی برای سلامت کودک ایجاد کند. درمان زود هنگام سوزاک، به محض تشخیص بیماری در زنان باردار، خطرات سلامتی را کاهش می‌دهد. زنان باردار باید با یک متخصص مراقبت‌های بهداشتی برای بررسی، آزمایش و درمان مناسب مشورت کنند.

اگر به سوزاک مبتلا هستید، چه کاری باید انجام دهید؟

اگر سوزاک دارید:

• در اسرع وقت به دکتر یا پرستار مراجعه کنید. آنتی بیوتیک‌ها سوزاک را درمان خواهند کرد، اما آسیب‌های دائمی وارد شده به اندام‌های تولید مثل را از بین نمی‌برند.
• تمام آنتی بیوتیک‌ها را مصرف کنید. حتی اگر علائم بیماری از بین بروند، شما باید تمام آنتی بیوتیک‌ها را مصرف کنید.
• شریک جنسی خود را از بیماریتان آگاه سازید، تا بتواند آزمایش و درمان شود. اگر آزمایش و درمان نشود، شما دوباره به این بیماری مبتلا می‌شوید.
• تا زمانی که خودتان و شریک جنسیتان درمان نشده‌اید، از برقراری تماس جنسی اجتناب کنید. حتی پس از اتمام آنتی بیوتیک‌ها، اگر با شخص مبتلا به سوزاک رابطه جنسی داشته باشید، دوباره به این بیماری مبتلا می‌شوید.
• اگر علائمی دارید که چند روز پس از اتمام آنتی بیوتیک‌ها برطرف نشد، مجددا به پزشک یا پرستار مراجعه کنید.

تشخیص

در اکثر موارد، برای تست سوزاک، می‌توان از آزمایش ادرار استفاده کرد. با این حال، اگر فرد رابطه جنسی دهانی و یا مقعدی داشته باشد، ممكن است از سواب برای جمع‌آوری نمونه‌ها از گلو و یا ركتوم استفاده شود. در برخی موارد، ممکن است از سواب برای نمونه‌برداری از مجرای خروج ادرار مردان (مجرای ادراری) یا دهانه‌ی رحم زن (ورودی رحم) استفاده شود.

درمان

درمان موثر و به موقع می‌تواند بهبودی در بیماران مبتلا به سوزاک (Trichomoniasis) ایجاد کند. در حال حاضر، پزشکان توصیه می‌کنند از درمان دوگانه (مثلاً استفاده از دو دارو) برای سوزاک استفاده شود. مصرف کامل داروهای تجویز شده برای درمان سوزاک بسیار حائز اهمیت است و نباید این داروها با دیگران به اشتراک گذاشته شود. درمان با داروها می‌تواند عفونت را کنترل کند، اما آسیب‌های دائمی که در نتیجه بیماری بوجود آمده است را برطرف نمی‌کند. مقاومت ضدمیکروبی در سوزاک مشکلات جدی را ایجاد می‌کند و درمان موفقیت‌آمیز آن را دشوارتر می‌سازد. اگر علائم بعد از مدتی از درمان همچنان ادامه دارند، باید مجدداً به یک متخصص مراقبت‌های بهداشتی مراجعه شود.

چندین نوع آنتی‌بیوتیک وجود دارد که می‌توانند سوزاک را با موفقیت در نوجوانان و بزرگسالان درمان کنند. به دلیل اینکه بسیاری از افراد مبتلا به سوزاک همزمان دچار عفونت کلامیدیا (یک عفونت دیگری که از طریق روش‌های جنسی منتقل می‌شود) هستند، معمولاً آنتی‌بیوتیک‌ها برای هر دو عفونت تجویز می‌شوند. افراد مبتلا به سوزاک باید برای بررسی وجود سایر بیماری‌های قابل انتقال جنسی آزمایش شوند.

پیشگیری

مطمئن‌ترین راه برای جلوگیری از انتقال عفونت‌های آمیزشی، اجتناب از مقاربت جنسی است. کاندوم‌های لاتکس، هنگامی که به طور مداوم و به درستی استفاده شوند، می‌توانند خطر انتقال سوزاک را کاهش دهند.
هر گونه نشانه در اندام‌های تناسلی مانند وجود ترشح، سوزش در هنگام ادرار، درد یا خارش غیرمعمول نشان‌دهنده‌ی این است که باید رابطه جنسی را متوقف کرده و بلافاصله به پزشک مراجعه شود. اگر وجود بیماری سوزاک در فردی  تشخیص داده شده و درمان شده باشد، او باید شریک جنسی خودرا مطلع کند تا آن بتواند به یک متخصص مراقبت‌های بهداشتی مراجعه کرده و درمان شود. این کار خطر ایجاد عواقب جدی سوزاک در شریک جنسی فرد را کاهش می‌دهد. فرد و شریک جنسی او باید تا زمانی که کاملا درمان شوند از برقراری رابطه جنسی خودداری کنند.