[av_textblock size=” font_color=” color=” av-medium-font-size=” av-small-font-size=” av-mini-font-size=” av_uid=’av-jx462mud’ custom_class=” admin_preview_bg=”]
کهیر، عبارت است از لکه‌های برجسته‌ایی که بر روی پوست ظاهر شده و بعضاً با خارش همراه هستند. به عبارت دیگر، کهیر به ظاهر شدن پاپول‌ها و پلاک‌های زودگذر، برآمده و توأم با خارشی گفته می‌شود که اغلب التهابی بوده و مرز مشخص و مرکزی بی‌رنگ دارند. کهیر پوستی، هر بار ظرف ۲۴ ساعت از بین می‌رود. لکه‌های کهیر می‌توانند روی هر بخشی از پوست بدن ظاهر شوند. لکه‌هایکهیر می‌توانند اندازه‌ای در حد یک نوک خودکار تا یک بشقاب داشته باشند. گاهی اوقات این لکه‌ها به هم متصل شده و لکه‌های بزرگتری را تشکیل می‌دهند. کهیر حاد اغلب ناشی از یک آلرژی است، با این حال این مشکل می‌توانند دلایل دیگری نیز داشته باشد. در علم پزشکی به کهیر، اورتیکاریا گفته می‌شود. به لکه‌های بزرگتر که در عمق پایین‌تری از پوست ایجاد می‌شوند، آنژیوادم گفته می‌شود. گاهی اوقات کهیر پوستی به صورت تورم پلک‌ها و لب‌ها ظاهر می‌شود که در ادامه به بحث درمان کهیر و انواع آن نیز می پردازیم.
انواع کهیر
کهیرها به چند دسته مختلف تقسیم می‌شوند:
کهیر حاد، کمتر ۶ هفته دوام داشته و معمولاً دلیل مشخصی دارد.
کهیر مزمن، بیش از ۶ هفته (و گاهی ماه‌ها یا سال‌ها) طول می‌کشد و می‌تواند دلیل مشخصی داشته یا نداشته باشد.
کهیر معمولی، به طور ناگهانی و به علت نامعلومی ظاهر می‌شود. معمولاً با همان سرعتی که ظاهر شد ناپدید می‌شود و سپس در جای دیگری از بدن بروز می‌کند و روزها یا هفته باقی می‌ماند.
کهیر فیزیکی، که ۱۵ تا ۲۰ % از موارد کهیر مزمن را تشکیل می‌دهد، معمولاً بعد از تماس مستقیم با بعضی چیزها یا مواد موجود در محیط بروز می‌کند.
- کهیر خورشیدی، بعد از قرار گرفتن در معرض آفتاب بروز می‌کند.
- کهیر سرد، زمانی رخ می‌دهد که شخص بعد گذراندن مدتی در سرما در حال گرم شدن است.
- کهیر کولینرژیک، باعث می‌شود بعد از انجام تمرینات ورزشی شدید یا یک حمام یا دوش داغ صدها برآمدگی کوچک روی پوست ایجاد شود.
- علل دیگر کهیر فیزیکی عبارتند از:
- آب
- گرما
- ارتعاش
- فشار روی پوست (مثل فشار ناشی از کمربند یا لباس خیلی تنگ)
کهیر درماتوگرافیک (درماتوگرافیسم): پس از مالیدن یا خاریدن پوست رخ می‌دهد. گاهی اوقات به این شکل از کهیر «نوشتن روی پوست» گفته می‌شود زیرا لکه‌های کهیر دقیقاً مطابق الگوی خارش پوست بروز می‌کند.
کهیر ثابت: برخی افراد همیشه در نقطه یا نقاط به خصوصی از بدنشان دچار کهیر می‌شوند. این افراد اغلب یک محرک دارند (چیزی که باعث بروز کهیر می‌شود). هر بار که شخص در معرض این محرک قرار می‌گیرد، دچار کهیر می‌شود.
کهیر استرسی، که به آن‌ها رَش استرسی یا برآمدگی‌های استرسی نیز گفته می‌شود، ناشی از استرس یا تنش مزمن بوده و به طور ناگهانی و به شکل نواحی قرمز برآمده و متورمی بر روی پوست بروز می‌کند. اکثر اوقات کهیر استرسی باعث خارش می‌شود.
علائم کهیر استرسی عبارتند از ایجاد برآمدگی‌های قرمز و نواحی متورمی که تقریباً به طور ناگهانی بروز می‌کنند. عموماً این نوع کهیر خارش زیادی داشته و (خصوصاً در هنگام لمس) به شخصِ مبتلا حس تحریک‌شدگی یا سوزش می‌دهد. امکان بروز کهیر استرسی در پوست بدن (صورت، دست‌ها، پاها و غیره) و با اندازه‌های متفاوت وجود دارد.
اگر کهیر استرسی‌تان با هرگونه تورم در هر یک از بخش‌های گلو یا صورت همراه بود طوری که باعث محدودیت در تنفس‌تان شد، می‌بایست فوراً برای درمان به نزدیکترین اورژانس مراجعه کنید.
بهترین و تأیید شده‌ترین روش برای درمان دائمی کهیر استرسی، حذف تمامی استرس‌ها و تنش‌های موجود در زندگی است. غیر از این، تنها روش دیگر برای این کار مصرف برخی داروهای بدون نسخه مثل اُکسی هایوز (OxyHives) است که ثابت شده ظرف ۱ تا ۲ ساعت کهیر را رفع می‌کند.
علل و عوامل خطرزا برای کهیر
کهیر معمولاً ناشی از یک واکنش آلرژیک است. البته، گاهی اوقات، هیچ دلیل مشخصی برای آن وجود ندارد. کهیر می‌تواند به دلیل آزاد شدن هیستامین یا مواد شیمیایی دیگری در جریان خون توسط برخی سلول‌های خاص پوست (موسوم به «ماست سل‌ها») بروز کند. این مواد باعث نشت مایعاتی از رگ‌های خونی زیر سطح پوست و تشکیل کهیر می‌شوند. تجمع مایع نشت کرده باعث ایجاد لکه‌های کهیر می‌شود. این مواد شیمیایی همچنین باعث گشاد شدن رگ‌های خونی و در نتیجه برافروختگی در اطراف لکه‌های کهیر نیز می‌شوند.
احتمال ابتلا به کهیر در افرادی که سابقه خانوادگی کهیر داشته یا کسانی که قبلاً واکنش آلرژیک داشته‌اند زیاد است.
در حدود نیمی از موارد، محرک بروز کهیر مشخص نیست. برخی محرک‌های شناخته شده عبارتند از:
- کهیر فیزیکی. در این نوع کهیر، لکه‌ها زمانی به وجود می‌آیند که پوست به شکل فیزیکی تحریک شود.
- ورزش یا فعالیت شدید فیزیکی
- فشار (مثلاً فشار ناشی از لباس‌های تنگ یا نشستن به مدت طولانی)
- خاریدن پوست
- قرار گرفتن در معرض آفتاب (کهیر آفتابی)، گرما، سرما یا آب.
- آلرژی‌ها. برای مثال:
- آلرژی‌های غذایی مانند آلرژی به دانه‌های خوراکی (گردو، پسته و غیره)، انواع توت و تمشک، مرکبات، تخم مرغ، مواد افزودنی، ادویه‌ها، شکلات یا صدف خوراکی. گاهی اوقات ممکن است غذایی را بارها بدون هرگونه مشکلی بخورید اما بعد از مدتی ناگهان به آن آلرژی پیدا کنید.
- آلرژی به نیش حشرات.
- آلرژی نسبت به داروهایی مانند پنی‌سیلین، آسپرین، مسکن‌های ضدالتهابی و غیره.
- آلرژی‌ها (مثلاً آلرژی نسبت به صابون، مواد آرایشی، مواد پاک کننده یا شوینده‌ها).
- لمس کردن چیزی که به آن حساسیت دارید مثل لاتکس.
- تزریق داروهای ضدآلرژی
- گرده گیاهان
- یک عفونت ویروسی، مانند سرما خوردگی یا آنفولانزا در برخی افراد باعث کهیر می‌شود. یک عفونت ویروسی خفیف که باعث چند مورد علائم دیگر نیز می‌شود می‌تواند محرک انواع کهیرهایی باشد که ظاهراً بدون هیچ علت مشخصی رخ می‌دهند.
- عفونت‌های باکتریایی و قارچی
- عارضه‌های پزشکی زمینه‌ای (از جمله نوعی التهاب عروق، لوپوس و مشکلات تیروئید)
- تماس پوستی با حساس کننده‌ها، در برخی افراد باعث ایجاد کهیر تماسی موضعی می‌شود. برای مثال، مواد شیمیایی، لاتکس، مواد آرایشی، پمادها، برخی گیاهان و غیره.
- استرس‌های عاطفی
علائم و نشانه‌های کهیر
شایع‌ترین نشانه‌های کهیر عبارتند از:
- شروع ناگهانی خارش با شدت متغیر، که گاهی اوقات دردناک می‌شود.
- لکه‌های متورم کمی برآمده به رنگ صورتی یا قرمز
- لکه‌هایی (برآمدگی‌های سرتخت) که به تنهایی یا به شکل گروهی ایجاد شده، یا در منطقه وسیعی از پوست به یکدیگر متصل می‌شوند، ممکن است شکلشان تغییر کند، مرکز آن‌ها سفید می‌شود، یا بی هیچ دلیلی ظرف چند دقیقه یا چند ساعت ناپدید می‌شوند.
- معمولاً کهیر ابتدا در نواحی پوشیده پوست (مانند بالاتنه، سینه، بازوها و پاها) بروز کرده و البته می‌تواند روی گوش‌ها، دست‌ها، پاها یا صورت نیز ایجاد شود.
- تورم پوست که ظرف ۲۴ ساعت از یک نقطه ناپدید شده اما دوباره در نقطه دیگری ظاهر می‌شود.
عوارض کهیر
اکثر موارد کهیر جدی نبوده و باعث هیچگونه عوارضی نمی‌شوند. البته، خارش شدید ناشی از کهیر، شخص مبتلا را بسیار ناراحت کرده و خارش نیز احتمال عفونت‌های باکتریایی پوست را افزایش می‌دهد.
شوک آنافیلاکسی (آنافیلاکسیس) یک عارضه نادر و بسیار خطرناک است که باعث تورم در صورت، زبان یا گلو؛ مشکل تنفسی و/یا بلع؛ سریع و نامنظم شدن ضربان قلب؛ پایین آمدن فشار خون (شوک)؛ و کاهش سطح هوشیاری می‌شود. شوک آنافیلاکسی یک وضعیت اورژانسی است که به مراقبت‌های پزشکی فوری نیاز دارد.
تشخیص
اغلب برای تشخیص کهیر شرح کاملی از تاریخچه پزشکی بیمار جهت تعیین محرک‌های احتمالی دریافت شده و یک معاینه فیزیکی و همچنین برخی آزمایش‌ها نیز برای اطمینان از دخالت نداشتن سایر عارضه‌ها انجام می‌شود. در طول بررسی تاریخچه پزشکی، از بیمار سؤالاتی در زمینه‌های زیر پرسیده می‌شود:
- هر چیزی که علائم کهیر را بدتر یا بهتر کند
- بیماری‌ها (اخیراً یا در حال حاضر)
- آلرژی‌هایی که بیمار از آن‌ها اطلاع دارد (خود شخص یا اعضاء خانواده)
- داروها (تجویزی یا بدون نسخه، مکمل‌های رژیمی یا محصولات گیاهی (شامل دوز و تعداد دفعات مصرف)
- غذاها، صابون‌ها، پاک کننده‌ها یا مواد آرایشی جدید
- بارداری
- فعالیت‌های اخیر از جمله مسافرت یا ورزش
- سطح استرس
ممکن است بیمار به یک متخصص آلرژی ارجاع شود، و او نیز معمولاً یک آزمایش پوست انجام داده یا یک رژیم غذایی ضدآلرژی را پیشنهاد می‌کند.
اگر پزشک احتمال دهد یک عارضه زمینه‌ای وجود دارد، آزمایش‌هایی را انجام خواهد داد. آزمایش‌های خون می‌توانند تغییرات رخ داده در سلول‌های خون و پروتئین‌ها را نشان دهند، آزمایش‌های پوست می‌توانند به تعیین محرک‌های آلرژی کمک کنند و با نمونهبرداری از پوست نیز می‌توان التهاب عروق خونی پوست (واسکولیت کهیری) را تشخیص داد. در کل، ممکن است به آزمایش‌های زیر نیاز باشد:
- آزمایش‌های آلرژی (روی پوست یا آزمایش‌های خون)
- آزمایش خون (برای اطمینان از دخالت نداشتن عفونت یا یک بیماری دیگر)
- نمونهبرداری از پوست
برای نمونهبرداری از پوست (بیوپسی)، متخصصِ پوست تکه کوچکی از پوست را برمی‌دارد تا زیر میکروسکوپ بررسی شود.
درمان کهیر
معمول‌ترین درمان برای موارد خفیف یا متوسط کهیر تجویز یک آنتی‌هیستامین غیرآرام‌بخش (باعث خواب‌آلودگی نمی‌شود) است. آنتی‌هیستامین‌ها باعث تسکین علائمی مثل خارش می‌شوند.
برای درمان کهیر می‌توان از داروهای زیر استفاده کرد:
۱- از لوسیون‌ها و کرم‌های موضعی زیر می‌توان برای تسکین خارش استفاده کرد:
- داروهای حاوی کامفور
- متانول
- دیفن هیدرامین
- پراموکسین
۲- آنتی‌هیستامین‌های خوراکی، که مانع از تولید هیستامین شده و به کاهش علائم کهیر کمک می‌کنند. البته آن‌ها علل زمینه‌ای عارضه را درمان نمی‌کنند. این داروها عبارتند از:
- لوراتادین (کلاریتین)
- فکسوفنادین (آلرژا)
- ستیریزین (زیرتک)
- دیفن هیدرامین (بنادریل)
- هیدروکسیزین (ویستاریل)
- کلروفنیرامین (کلروتریمتون)
۳- آناتگونیست‌های گیرنده H2 به تنهایی یا به همراه یک آنتی‌هیستامین استفاده می‌شود:
- سیمتیدین (تاگامت)
- فاموتیدین (پپسید آسی)
- رانیتیدین (زانتاک)
۴- کورتیکواستروئیدها عملکرد سریعی داشته و می‌توان از آن‌ها در دوره‌های کوتاه مدت برای کمک به تسکین تورم، قرمزی و خارش و همچنین جلوگیری از بروز مجدد کهیر استفاده کرد.
- پردنیسون
در موارد شدید، کورتیکواستروئیدها به شکل تزریقی یا درون وریدی به بیمار داده می‌شوند.
۵- داروهای ضدافسردگی تری‌سیکلیک به تسکین خارش کمک می‌کنند:
- دوکسپین (زونالون)
۶- اپینفرین، در موارد اضطراری برای جلوگیری از شوک آنافلکسی استفاده می‌شود.
- تزریق آدرنالین
بیمارانی که مکرراً دچار واکنش‌های آلرژیک شدید می‌شوند با خود قلم اپینفرین حمل می‌کنند تا در صورت نیاز به خود اپینفرین تزریق کنند.
پزشک معمولاً ابتدا یک آنتی‌هیستامین غیرآرام‌بخش یا با آرام‌بخشی پایین (مانند کلاریتین) تجویز می‌کند و سپس اگر دارو جواب نداد، از یک آنتی‌هیستامین با آرام‌بخشی بیشتر (مانند بنادریل) استفاده می‌کند.
[/av_textblock]
