عمل جراحی پیوند مو عملی است که برای درمان ریزش مو انجام می‌شود. روش‌های مختلفی برای این کار وجود دارند اما در همه روش‌های یک نوار پوستی حاوی مو از قسمتی از سر برداشته شده و به قسمتی از سر که طاس شده یا موی نازک دارد یا قسمت‌هایی که ضربه خورده‌اند پیوند زده می‌شود. جراح آموزش‌های لازم را به شما می‌دهد. برخی اقدامات خود مراقبتی عبارتند از:
- دستورالعمل‌های مراقبت از زخم‌ها را به دقت رعایت کنید.
- از انجام تمرینات ورزشی یا فعالیت‌های سنگین که باعث افزایش فشار خن می‌شوند اجتناب کنید زیرا ممکن است باعث خونریزی زخم‌ها شوند.
- هر گونه خونریزی، درد شدید یا علائم غیرعادی را به جراح اطلاع دهید.
مواردی که باید قبل از کاشت مو مورد توجه قرار گیرند
قبل از تصمیم‌گیری برای کاشت مو باید نکاتی را به خاطر داشته باشید که برخی از آنها عبارتند از:
- باید انتظارات واقع‌بینانه‌ای نسبت به نتایج کاشت مو داشته باشید. اگر شما موی زیادی ندارید، کاشت مو باعث پر شدن سر شما از مو نمی‌شود. هر چه موهای باقیمانده روی سر شما متراکم‌تر و ضخیم‌تر باشند نتایج حاصل از کاشت مو نیز بهتر خواهد شد.
- معمولاً، موهای ضخیم با رنگ روشن یا رنگ خاکستری پس از کاشت، نتایج بهتری نسبت به موهای نازک و تیره به دنبال خواهند داشت.
- پس از کاشت مو، 9 ماه طول می‌کشد تا موها از ریشه خارج شده و رشد کنند.
- احتمال بروز عوارض پس از کاشت مو در افرادی که سیگار می‌کشند بیشتر از سایر افراد است. اگر شما در تصمیم خود برای کاشت مو جدی هستید باید سیگار را ترک کنید.
- پس از کاشت مو ممکن است هنوز نیاز داشته باشید که درمان‌های پزشکی خود را ادامه دهید.
مسائل پزشکی مرتبط با کاشت مو
قبل از عمل کاشت مو با پزشک یا جراح خود در مورد موضوعات زیر صحبت کنید:
- سلامت فیزیکی – پزشک یا جراح پس از معاینه شما در مورد روش مناسب درمان برای شما تصمیم‌گیری خواهند کرد.
- سابقه پزشکی – برخی بیماری‌های جاری و عمل‌های جراحی که قبلاً انجام داده‌اید در تصمیم‌گیری در مورد نوع عمل و نوع بیهوشی مورد استفاده تأثیر دارند.
- ارزیابی موها – در این ارزیابی، الگوی رشد موها، گستردگی ریزش مو، سابقه ریزش مو در خانواده و عمل‌های جراحی و اقدامات درمانی که قبلاً برای درمان ریزش مو انجم داده‌اید مورد بررسی قرار می‌گیرند.
- ریسک‌ها و عوارض و عواقب احتمالی – درک ریسک‌ها و عواقب ناشی از انجام عمل کاشت مو از اهمیت زیادی برخوردار است تا شما بتوانید مزایا و معایبت این عمل را در مورد خود سنجیده و برای انجام آن تصمیم‌گیری کنید.
- داروها– داروهایی که به طور منظم یا به طور مقطعی استفاده می‌کنید از جمله داروهای بدون نیاز به نسخه پزشک مانند روغن‌های ماهی و مکمل‌های ویتامین به پزشک یا جراح اطلاع دهید.
- واکنش‌های دارویی در گذشته – در صورتی که واکنش‌ها یا عوارض جانبی برخی داروها از جمله داروهای بیهوشی را در گذشته تجربه کرده‌اید باید به پزشک خود اطلاع دهید.
- آماده شدن برای انجام عمل جراحی– جراح یک دستورالعمل تفصیلی در مورد آنچه باید در منزل برای آماده‌سازی پیش از عمل انجام دهید به مشاء می‌دهد. به عنوان مثال، ممکن است به شما توصیه شود که برخی داروها را مصرف کرده یا دوز مصرف برخی داروها را تغیر دهید. به دقت از این دستورالعمل پیروی کنید.
عمل کاشت مو
روش‌های مختلفی برای کاشت مو وجود دارند. جراح نوعی از عمل کاشت مو که متناسب با شرایط شما است را انتخاب کرده و اجرا می‌کند.
گرافت کاشت مو
گرافت‌های مو معمولاً تحت بیهوشی موضعی کاشته می‌شوند. هر جلسه درمان از دو تا 8 ساعت طول می‌کشد که به تعداد موهایی که باید کاشته شوند بستگی دارد. معمولاً بین 1000 تا 2000 فولیکول مو در یک جلسه درمانی کاشته می‌شود اما اگر ناحیه تحت درمان بزرگ‌تر باشد ممکن است به حدود 4000 فولیکول مو در هر جلسه نیاز باشد. یک جلسه ممکن است چندین ساعت طول بکشد و بسیاری افراد ترجیح می‌دهند که عمل کاشت مو را در دو یا 3 جلسه جداگانه به طور کامل انجام دهند. معمولاً عمل کاشت مو شامل مراحل زیر می‌شود:
- موهای قسمت اهداکننده سر کوتاه می‌شوند تا به راحتی بتوان روی آنها کار کرد.
- جراح قسمتی از سر که در آنها موهای ضخیم رشد می‌کنند را بیحس می‌کند.
- جرح قسمت کوچکی از پوست سر حاوی مو را برداشته و آنها را در قسمت مورد نظر می‌کارد (معمولاً در قسمت جلوی سر و بالای پیشانی کاشته می‌شوند)
- ابزارهای مختلفی برای برداشتن پوست اهداکننده مورد استفاده قرار می‌گیرند. به عنوان مثال، یک لوله گرد (پانچ) یا چاقوی جراحی از جمله این ابزارها هستند. یک گرافت تک پانچ به سایز لوله بستگی داشته و ممکن است 2 تا 15 مو را برداشته باشد. یک گرافت برداشته شده ممکن است حاوی 4 تا 10 تار مو باشد و نوار گرافت بلندتر ممکن است حاوی 40 تار مو باشد.
جراحی فلپ
اگر کاشت مو زیاد باشد، عمل جراحی فلپ انجام می‌شود (به عنوان مثال به جای گرافت‌های کوچک از فلپ های بافت بزرگ‌تر استفاده می‌شود). ممکن است نیاز باشد که شما برای انجام این نوع عمل در بیمارستان بستری شوید و تحت بیهوشی عمومی قرار گیرید. در عمل جراحی فلپ مراحل زیر انجام می‌شود:
- جراح ابزاری شبیه به بالون (که به آن اکسپندر بافت گفته می‌شود) در زیر پوست سر که حاوی مو است قرار می‌دهد. اکسپندر بافت در مدت یک هفته با محلول سالین پر می‌شود تا سلول‌های پوستی بیشتری رشد کنند.
- پس از حدود دو ماه، پوست سر اضافی برای انجام عمل پیوند مو به اندازه کافی رشد خواهد کرد.
- قسمت طاس سر بریده شده و برداشته می‌شود. پوست جدید رشد یافته که حاوی تارهای مو است بریده شده و در مخل قرار داده شده و بخیه می‌شود. از آنجا که فلپ هرگز به طور کامل از پوست سر جدا نمی‌شود، خون‌رسانی به آن به خوبی انجام می‌شود.
عمل جراحی کاهش پوست سر
عمل جراحی کاهش پوست سر برای درمان قسمت‌های طاس در پشت سر و بالای سر مناسب است ولی برای جلوی سر به کار برده نمی‌شود. در این عمل جراحی مراحل زیر انجام می‌شود:
- پوست سر به طور موضعی بیحس می‌شود.
- جراحی یک نوار از پوست قسمت طاس سر به شکل U یا Y می‌برد.
- پوست سر به هم رسانده شده و شکاف پر شده و بخیه می‌شود.
بلافاصله پس از انجام عمل جراحی کاشت مو
این که شما پس از عمل کاشت مو چه احساسی خواهید داشت به گستردگی عمل جراحی بستگی دارد. پس از عمل کاشت مو موارد زیر مورد انتظار است:
- تورم و کبودی
- بیحسی احتمالی
- درد، درد ضربان دار و ناراحتی
- احساس کشیده شدن و سفت شدن پوست سر
- پانسمان یا بانداژ سر (ممکن است از باند فشاری به مدت یک یا دو روز استفاده شود)
- ایجاد پوسته‌های کوچک در قسمت درمان شده پوست سر
مراقبت‌های پس از عمل
شما در نهایت عمل طولانی کاشت مو را انجام دادید و آماده بازگشت به منزل و شروع رشد موهای جدید خود هستید! خوب، این عالی است اما کمی صبر کنید و در مورد همه مواردی که به شما در دستیابی به نتایج مطلوب حاصل از این عمل جراحی کمک می‌کنند فکر کنید. از همه مهم‌تر این که باید دستورالعمل‌هایی که به شما داده شده است را به دقت رعایت کنید زیرا هر نکته آن به دلیلی نوشته شده است و انرژی زیادی صرف تهیه این رهنمودها شده است. بالاخره، شما پول و زمان زیادی برای انجام این عمل صرف کرده‌اید و پزشک و تیم وی نیز یک عمل سخت و دقیق انجام داده‌اند پس چرا کارهایی را انجام ندهید که به شما در دستیابی به اهدافتان کمک کنند؟ چندین مرتبه دستورالعمل‌های پس از عمل را مطالعه کنید، آن را دوباره در روزهای بعدی مرور کنید تا با تمام نکاتی که مورد تأکید قرار گرفته است آشنا شوید. این کار بسیار مهم است زیرا برخی از جزئیات مهم ممکن است به دلیل هیجان ناشی از عمل جراحی و همچنین آرام‌بخش‌هایی که به شما تزریق شده است مغفول واقع شوند.
داروها
داروهای مسکن ممکن است تجویز شوند اما مصرف آنها بیش از یک یا دور روز نیاز نیست. داروهای در جعبه موجود هستند. گاهی اوقات اگر درد ادامه داشته باشد فقط کافی است تایلنول های قوی‌تری مصرف کنید. داروهای خواب‌آور نیز ممکن است برای سه شب تجویز شوند تا شما بتوانید راحت‌تر بخوابید. داروهای ضد تورم نیز باید همراه این داروها مصرف شوند. در هفته اول باید با قرار دادن چند بالش زیر سر خود، آن را بالا نگه دارید تا از بروز برخی از این عوارض پیشگیری شود.
شامپو و پوسته
تمیز کردن مرتب و منظم موها پس از کاشت مو از اهمیت زیادی برخوردار است. این موها نازک بوده و احتمال از بین رفتن گرافت ها وجود دارد اما اگر مطابق دستورالعمل رفتار کنید، احتمال از بین رفتن این گرافت ها کاهش می‌یابد. شامپو به رفع خاک، خون و روغن کمک کرده و به تدریج پوست‌هایی که در ناحیه درمان شده ایجاد شده‌اند را از بین می‌برد. این پوسته‌ها معمولاً باید پس از 2 تا 3 هفته از بین بروند. اگر این پوسته‌ها از بین نرفتند احتمالاً شما به درستی شامپو نزده‌اید. رعایت صحیح بهداشت نیز به جلوگیری از بروز عفونت و تسریع ریزش طبیعی موهای کاشته شده قبل از رشد موهای جدید در فاز جایگزینی کمک می‌کنند.
رفع خارش با استفاده از اسپری
حفظ رطوبت در ناحیه اهداکننده و دریافت‌کننده مو به تسریع روند بهبودی کمک می‌کند. محلول سالین را باید چند مرتبه در روز روی گرافت ها اسپری کنید تا به این فرایند کمک کند. در اولین روزهای پس از کاشت مو ممکن است شما روی قسمت‌های اهداکننده و دریافت‌کننده مو، خارش شدیدی احساس کنید. خراشیدن قسمت اهداکننده در پشت سر باعث آسیب‌دیدگی به این قسمت‌ها می‌شود. در واقع، باید از قسمت اهداکننده مو در برابر گرد و غبار، پوسته‌ها و هر ماده کثیف یا باقیمانده پمادها محافظت کنید. ناحیه دریافت‌کننده مو موضوع دیگری دارد. آنها در 3 تا 4 روز اول پس از عمل که خارش نیز شدید است بسیار مستعد آسیب‌دیدگی هستند. حفظ رطوبت با استفاده از محلول سالین در این قسمت تنها عامل مهم کمک‌کننده به تسکین و پیشگیری از احساس خارش است. مالیدن و ساییدن شدید و به خصوص خاراندن با ناخن باعث از بین رفتن گرافت ها شده و ممکن است باعث خونریزی خفیف و مهم‌تر از آن باعث شل شدن یک یا چند تار موی ارزشمند شود.
باید انتظار چه چیزی را در چه موقعی داشته باشیم؟
ریزش موهای کاشته شده
یکی از مهم‌ترین سوءتفاهم‌ها در مورد کاشت مو به روش اف یو ای، ریزش موهای تازه کاشته شده است. به بسیاری از بیماران گفته نشده یا نشنیده‌اند که بسیاری از موهای تازه کاشته شده در فرایندی به نام آناژن افلوویوم در مدت 3 تا 8 هفته پس از انجام عمل می‌ریزند. غالباً موج این ریزش در هفته‌های 3 و 4 اتفاق می‌افتد. وقتی که موهای تازه کاشته شده که شبیه به ریش هستند هر روز کم‌پشت‌تر شوند، بیمار بسیار ناراحت خواهد شد. این کاملاً طبیعی است و برای 60 تا 90 درصد از گرافت ها اتفاق می‌افتد. آنها حدود 3 تا 4 ماه پس از انجام عمل دوباره رشد می‌کنند؛ نخست، به شکل موهای نازک رشد کرده و افزایش طول و قطر آنها به مرور ادامه می‌یابد. در انتهای سال اول، موهای جدید باید به اندازه موهای طبیعی موجود در سر قوی شده باشند. همچنین نرخ رشد طولی آنها نیز مشابه موهای طبیعی موجود است که حدود 1.5 سانتی‌متر در ماه خواهد بود. گاهی اوقات در ماه اول، بیمار ممکن است متوجه ریزش موهای ریز همراه با پیاز آنها شود. همچنین ممکن است این موها در هفته‌های اول و دوم پس از عمل با یک پوسته کوچک از محل خود خارج شوند. همه این اتفاقات عادی است و ماده ژرمینال محسوب می‌شوند که منشأ موهای جدیدی است که هنوز در ریشه فولیکول قرار دارند. با این که در محل گرافت خونریزی دیده می‌شود اما این گرافت ها دیگر زنده نیستند.
ظاهر موهای جدید شما متفاوت است
به ندرت ممکن است تغییری در بافت موهای کاشته شده ایجاد شود. ممکن است این موها، فر بیشتری پیدا کرده یا حتی مجعد شوند، غالباً در صورتی که بافت مو تغییر یابد، درخشندگی آن نیز کاهش پیدا می‌کند. زمانی که این موها در زیر میکروسکوپ بررسی می‌شوند می‌توان تغییرات کوتیکول یا پوشش خارجی ساقه آنها را مشاهده کرد. این پدیده موقتی است و در چرخه رشد طبیعی مو غالباً 12 تا 18 ماه پس از کاشت مو برطرف می‌شود.
بیحسی و درد
ناراحتی و بیحسی در قسمت اهداکننده مو معمولاً 3 تا 4 روز پس از عمل کاهش می‌یابد. بیشتر دردها و بیحسی ها در هفته اول برطرف می‌شوند. بیحسی جزئی ممکن است 6 تا 12 هفته پس از کاشت مو ادامه داشته باشد.
آیا ریزش مو دائمی است؟
یکی دیگر از سوءتفاهم‌های شایع در مورد کاشت مو به روش اف یو ای، تلوژن افلوویوم است که در آن موهای نزدیک به شکاف‌های ایجاد شده در قسمت دریافت‌کننده مو تحریک شده و دچار شوک می‌شوند و درنهایت به طور دائمی یا موقتی می‌ریزند. این اتفاق معمولاً 2 تا 3 ماه پس از کاشت مو اتفاق می‌افتد و موهای قبلی موجود در ناحیه دریافت‌کننده نیز ممکن است دچار تلوژن شده یا وارد مرحله استراحت و ریزش شوند. به هر حال، موهای نازک به زودی خواهند ریخت و نسبت به موهای قوی‌تر، بیشتر مستعد ریزش هستند. اگر این موها دچار ریزش شدند معمولاً پس از پایان مرحله یا فاز استراحت دوباره رشد می‌کنند. احتمال رشد دوباره موهای نازک کمتر است بنابراین افلوویم باعث تسریع ریزش تارهای مو می‌شود. برنامه‌ریزی برای تلوژن افلوویوم احتمالی در زمان کاشت مو ضروری است به خصوص در مواردی که مردان جوان سابقه خانوادگی ریزش سریع مو دارند. تعداد کافی گرافت باید در ناحیه تحت درمان کاشته شوند که شامل تعداد زیادی موهای نازک باشد. اگر این موها در مرحله شوک دچار ریزش شدند ممکن است بیمار پس از چند ماه و قبل از رشد موهای قوی، طاس به نظر برسد. درک این موضوع برای بیمار بسیار مهم است که این فرایند طاسی طبیعی است بنابراین این موارد در قرار داد در نظر گرفته می‌شوند.
رشد موها پس از چه مدت اتفاق می‌افتد؟
تراکم مو در بسیاری از بیماران پس از چند ماه به حد خوبی می‌رسد اما دستیابی به نتایج کامل 
کاشت مو به دلیل عواملی که در بالا توضیح داده شد پس از یک سال قابل مشاهده خواهد بود. زمانی که طول موها به اندازه مطلوب رسید، بیمار باید در صورت لزوم برای انجام مرحله دوم عمل مورد معاینه قرار گیرد.
